Vertrouwen in de politiek of liever het ontbreken ervan is bijna dagelijks nieuws.

Ik ben op zoek hoe dat in Hilvarenbeek zit. Er komen twee veranderingen aan die dat vertrouwen moeten herstellen:

1. de nieuwe Omgevingswet in 2024 waarin de zeggenschap van burgers toeneemt 2. de democratische vernieuwing in het samenlevingsakkoord van de gemeenteraad gericht op meer burgerparticipatie.

Twee zaken die een verband met elkaar hebben maar nog niet in Hilvarenbeek.

Ik besluit om ze beide te onderzoeken. Eerst maar eens bij de burgemeester op bezoek want die heeft democratische vernieuwing in zijn

portefeuille. En daarna naar een swipe-avond met wethouder Piet Machielsen in cultureel centrum Elckerlyc.

door Geert van Coenen

Bij burgemeester Evert Weys op bezoek

We zitten aan een witte vergadertafel in de verder klassiek ingerichte werkkamer van Evert Weys in het gemeentehuis. In het proces van democratisch vernieuwing is de rol van de burgemeester om de mogelijkheden te verkennen, met ideeën te komen en te enthousiasmeren. De gemeenteraad beslist over welke middelen zij wil inzetten.

In een van de eerste zinnen in ons gesprek blijkt meteen zijn zorg over vertrouwen van burgers in de overheid, ook de lokale overheid. Voor hem is de democratische vernieuwing een mogelijkheid om burgers meer te betrekken bij het beleid in de gemeente. Als je dat concreet maakt dan gaat het om het zoeken naar “manieren waarop burgers hun invloed kunnen doen gelden”. Hij denkt daarbij aan een pallet van instrumenten om raadgevend of zelfs besluitvormend te gaan werken.

Burgerparticipatie kan op allerlei niveaus. Informeren, meedenken, samenwerken en ook meebeslissen. Als maar duidelijk is waar je wel en waar je geen invloed op uit kunt oefenen. Als voorbeeld noemt hij landelijk of provinciaal beleid dat vastligt. Niet alles kan ook al zou je het willen. Maar je zou ook kunnen denken aan een burgerbegroting waarin burgers zelf bepalen waar geld naar toe gaat.

In Hilvarenbeek ziet de burgemeester nu al participatie op veel gebieden waarin burgers zelf initiatief nemen. Voor hem is het belangrijk dat er mogelijkheden van burgerparticipatie komen die passen bij Hilvarenbeek. En vooral mogelijkheden die gedragen worden door de bevolking en zijn vertegenwoordigers.

In het najaar 2023 komt de burgemeester met concrete plannen voor democratische vernieuwing naar de gemeenteraad.

Swipocratie

De afgelopen weken kon je door een eenvoudige veeg op je telefoon aangeven wat je belangrijk vindt voor de toekomst van Hilvarenbeek. Goede wandelpaden, meer of minder boeren, hoge of lage woningen er kwamen veel onderwerpen voorbij. Kortom swipocratie. De reden van dit alles: de Omgevingswet die op 1 januari 2024 van kracht wordt.

De Omgevingswet regelt alles wat met de inrichting, ontwikkeling en bescherming van de leefomgeving te maken heeft. De gemeente moet een Omgevingsvisie hebben met daarin de beleidsdoelen en ambities voor de lange termijn.

Burgers gaan meedenken en meebeslissen over de inrichting van de fysieke leefomgeving. Daar kan de democratische vernieuwing uit het samenlevingsakkoord aardig bij helpen zou je denken. Maar dat is nog niet zo in Hilvarenbeek.

Meepraten

Inwoners van Hilvarenbeek waren 27 juni uitgenodigd om mee te praten over de omgevingsvisie in cultureel centrum Elckerlyc. Zo’n honderd vooral wat oudere inwoners hebben daaraan gehoor gegeven. Met elkaar en met wethouder Piet Machielsen van gedachten wisselen over hoe wij de toekomstige omgeving van Hilvarenbeek zien is een eerste stap naar een Omgevingsvisie. Een mooi initiatief op een levendig georganiseerde avond.

De Swipe vragen, die 2071 keer zijn ingevuld, zijn bedoeld om snel inzicht te krijgen hoe inwoners tegen bepaalde vraagstukken/dilemma’s aankijken. Maar het is vooral ook bedoeld als aanzet voor een gesprek. Net als bij de swipes ging het gesprek in workshops en in grote groepen alle kanten op. Van windmolens, wonen voor ouderen, ondernemen in Beek naar een verkenningsapp in Diessen. Mooi om over te praten met elkaar en vooral ook om goed te luisteren naar elkaar, dit toont een grote betrokkenheid van de aanwezige burgers.

Wethouder Machielsen gaf aan dat deze fase van de omgevingsvisie “de foto van de leefomgeving” is. Bij het maken van een foto heb je naar mijn ervaring focus en een kader nodig. In die ‘foto’ moet zichtbaar worden welke kwaliteiten Hilvarenbeek wil koesteren/ bewaren. En ook welke ontwikkelingen op ons afkomen.

Helder doel

Het gesprek met de burgemeester en de swipocratie-avond laten zien dat meepraten, meedenken of meebeslissen alleen zinvol is als het doel helder is.

Wat is de invloed van jouw bijdrage? Waarover mag je meebeslissen? Alleen duidelijkheid daarin geeft vertrouwen.

Als burgers echt gaan meedenken en meebeslissen zoals de Omgevingswet graag wil dan is faciliteren en structuur noodzakelijk.

Dat kan in de democratische vernieuwing concreet worden vormgegeven. In het najaar komen de voorstellen daarvoor.

Iets om naar uit te kijken, ik ga het volgen voor een Keek op Beek.