Luttele uren voor de val van Rutte IV overleed mijn Rooise schoonmoeder in een Eindhovens ziekenhuis. Het enige lichtpuntje daaraan was wellicht dat ze de zoveelste teloorgang van een kabinet onder De Grote Jokkebrok niet meer meekreeg, nadat ze keer op keer op hem stemde, op advies van een van haar zoons. Hij had als ondernemer nog altijd een blindelings vertrouwen in de goede bedoelingen van de premier die nu dus drie van de vier keer voortijdig onderuit ging.
Mijn schoonmoeder was trouwens niet de enige die - tegen beter weten in wellicht – toch steeds op de man bleef stemmen. Een paar weken terug sprak ik nog een goed opgeleide mevrouw, met een mooie functie. Ze gaf aan dat ze weliswaar geen VVD stemde, maar dat ze eigenlijk ook niet wist, wie het in dit land anders nog zou kunnen. Na alle debacles, zijn gelieg en gedraai na de Toeslagenaffaire, het schaamteloos beschermen van de multinationals en de grote aandeelhouders middels het willen afschaffen van de dividendbelasting en het wissen van de sms’jes op zijn zakelijke Nokia zou Mark Rutte nog altijd de beste optie zijn voor Nederland? Je krijgt hier ook het Erdogan-effect blijkbaar: als iemand maar vaak genoeg met zijn hoofd op tv is, dan zal hij wel de beste zijn. Eindeloos is inmiddels ook de lijst van andere bewindslieden van de VVD die het veld moesten ruimen na onfrisse praktijken of na een onmogelijke opdracht: Frans Weekers, Ivo Opstelten, Fred Teeven, Ard van der Steur, Jeanine Hennis, Henk Staghouwer, Halbe Zijlstra, Mark Harbers, de onuitstaanbare hork Eric Wiebes, Cora van Nieuwenhuizen (die voortijdig vertrok vanwege een nieuwe bedrijfsfunctie, waarbij ze haar kennis vanuit het ministerie handig kon gebruiken), en onlangs nog de schuimbekkende Dennis Wiersma. Die laatste kun je bijna zien als een trendbreuk, want de teneur van de laatste jaren was vooral: blijven zitten, hoe dan ook.
Dat deed het Grote Voorbeeld Mark tenslotte ook.
Eerder vorige week kreeg ik nog even een hele vieze smaak in de mond, toen VVD coryfee Annemarie Jorritsma als verkenner voor Rutte IV – die tijdens haar bewindsperiodes al uitblonk in geflater, desinteresse en overtreding van wet- en regelgeving voor eigen gewin - tijdens een hoorzitting zonder blikken of blozen verklaarde dat de hele ‘Functie Elders’ affaire rond Pieter Omtzigt bij haar geen belletjes doet rinkelen. Dit is dan het type VVD’er waar de partij nog altijd op drijft: mensen met een politieke carrière die zich nog het beste laat omschrijven als een aardappel die er prima uitziet, maar die van binnen toch echt 100% glazig is. Dit zijn de specialisten in het wegkijken, de politici die simpel door een gok- of KLM-lobbyist nog voor het karretje zijn te spannen, maar die na hun wanprestatie toch weer altijd de leukste baantjes weten te vinden. Voor Annemarie en Mark en consorten is de Nederlandse samenleving als zo’n verplichte VVD-bitterbal: je kan hem met een rietje stiekem leegzuigen en dan het geplunderde omhulsel gewoon weer terugleggen op de schaal. Er is niets gebeurd: Nederland is nog steeds een ‘gave’ bitterbal om te zien toch?
Het probleem dat Rutte met zijn club nu heeft gecreëerd kon weleens onoplosbaar blijken. De VVD zal mogelijk toch weer gewoon als grootse uit de verkiezingen komen. Maar wie durft het hierna nog met ze aan? Kunnen ze zelf nog voldoende geschikte mensen vinden? Fractievoorzitter Sophie Hermans zit zichtbaar dichtbij het breekpunt, vanwege het moeten verdedigen wat totaal onverdedigbaar is en zelfs de altijd goedlachse staatssecretaris Eric van der Burg leek in huilen te gaan uitbarsten. Na alle inspanningen om het asielbeleid nog enigszins vorm te geven, wordt hij nu door zijn eigen club keihard in de steek gelaten. Het vermoeden rijst dat de VVD gaat gokken op een zo rechts mogelijke coalitie na de verkiezingen. Met BBB, Eerdmans en zijn aparte clubje Forum-afvalligen, de streng gristelijke SGP, huisjesmelker Van Haga? Het lijkt allemaal even wankel als walrus Opstelten na een flink bevochtigd VVD-congres.
Die VVD-bitterbal kan wat mij betreft onderhand zo snel mogelijk in het ‘Rariteitenkabinet der Jammerlijk Gefaalde Politici en Ideologisch Moreel Failliete Ideologieën’.