Je zou denken dat Hilvarenbeek een vlakke gemeente is, maar dat is echt niet waar. Dat merk je bijvoorbeeld als je het dorp verlaat en naar Diessen fietst, dat trapt heel wat zwaarder dan terug. Wat ze in wielertermen ‘vals plat’ noemt. Op zoek dus naar de Himalaya en het Dode Zee dal (hoogste en laagste plek op aarde) van onze gemeente.

door Kees van Kemenade

Ooit was er hier, vele miljoenen jaren geleden, een zee. Maar toen kwamen de IJstijden en trok de zee zich bij herhaling terug tot het weer warmer werd. Maar tegelijk begon dan het ijs te smelten en stroomde het met grote kracht vanuit de bergen in het zuiden onze kant op. De Maas bijvoorbeeld waaierde uit over onze streek en bracht enorme hoeveelheden zand mee. Dat werd hier allemaal afgezet. Stenen, verpakt in ijsschotsen, deponeerde de rivier her en der in het landschap. Je vindt ze als veldkeien nog overal terug. In de loop van duizenden jaren vormde zich op die zandmassa ons huidige landschap. Als het een periode heel koud was en alle plantengroei stierf kreeg de wind vrij spel en verplaatste het de bovenlaag. Regen moest worden afgevoerd via kleine riviertjes die klei afzetten. Bossen schoten op en later kwam de mens die ook nog eens een stevige stempel drukte op ons landschap.

Appelenberg

In wezen wonen wij dus op een zandlaag uit de IJstijden. Onze bodem loopt af. In het noorden is het lager, in het zuiden een stuk hoger. Om dat eens uit te zoeken, kunnen we kijken op de topografische kaart van Hilvarenbeek. De Geologische Dienst heeft precies uitgezocht hoe hoog en laag het in ons land is. Op die kaart staan hoogtelijnen, die verbinden de plekken waar het even hoog is. Helemaal bovenin de kaart, aan de grens met de gemeente Tilburg zitten we het diepst. Hier loopt de Oude Leij en begint het Boterpad. We zitten daar op 11,5 meter boven NAP, zeg maar het zeeniveau. Om het hoogste punt te bereiken moeten wij helemaal naar het zuiden aan de grens met de gemeente Reusel-De Mierden. Wij zitten dan in de bossen van Landgoed De Utrecht. Daar loopt de Scheidijk tussen beide gemeenten. Net op het grondgebied van Lage Mierde ligt de Appelenberg, al is die hoogte door de begroeiing niet te zien. Op de flanken van die heuvel, vlakbij grenspaal 208 ligt onze Himalaya, op een duizelingwekkende hoogte van 27, 4 meter boven NAP. Het hoogste plekje in de gemeente Hilvarenbeek. Dat is toch mooi een verschil van bijna 12 meter. Mocht de zeespiegel eens flink gaan stijgen, dan zit je daar echt wel veilig.