Wij krijgen als politie veel meldingen met betrekking tot stalking, maar wat is dit nu precies en wat kunnen wij of uzelf hier mee doen?

Wat is stalking?

Stalking is ‘het stelselmatig en opzettelijk inbreuk maken op de privacy van een ander’. Als u gestalkt wordt, wordt u regelmatig en herhaaldelijk lastiggevallen. De stalker kan een ex-partner zijn, maar het kan ook gaan om een kennis, collega, leidinggevende, buurman of zelfs een (relatief) onbekende, zoals wanneer iemand een bekende Nederlander stalkt. Stalking kan allerlei gevolgen hebben. Het kan u irriteren, boos maken of juist bang of beschaamd. U voelt zich bespied en niet meer veilig.

Stalking kan het gevolg zijn van een beëindigde relatie, waar een ex-partner zich niet bij de beëindiging neerlegt en contact blijft zoeken met de ander. Sommige stalkers leggen contact omdat ze uit zijn op een (vriendschappelijke of seksuele) relatie. Deze stalkers gedragen zich lomp en opdringerig of hebben psychische problemen, waardoor de stalker ideeën over de ‘relatie’ met u heeft die niet stroken met de werkelijkheid. Het kan ook zijn dat de stalker geen relatie met u wil, maar het idee heeft dat hem onrecht is aangedaan en hij u daarvoor verantwoordelijk houdt. De stalker zoekt naar vergelding en aandacht voor dit ‘onrecht’.

Stalking kan de vorm van een verslaving aannemen. Hoewel de aanleiding tot stalking soms redelijk lijkt, is stalking zelf dat niet. De behoefte aan contact is voor de stalker een soort verslaving geworden. Elk nieuw contact en elke reactie (ook als die negatief is!) voedt de verslaving. Daarom is geen contact de beste oplossing.

Verschillende manieren van stalking

Stalking kan gebeuren op verschillende manieren, zoals

- aanhoudend ongewenste brieven, e-mails, telefoontjes, sms’jes en social mediaberichten krijgen;

- dreigen met geweld;

- opgewacht, bespied of achtervolgd worden;

- er worden leugens of roddels over u of uw familie verspreid;

- eigendommen worden vernield of beschadigd;

- iemand doet bestellingen uit uw naam;

- kinderen, vrienden, familie of collega’s worden lastiggevallen.

De risico’s van stalking

De vraag waarmee u misschien worstelt, is welk risico u loopt met de stalker. Wat gaat deze doen? Wat kan ik van de stalker verwachten? Hoe lang gaat dit nog door? Hoe ver gaat de stalker? Veel mensen maken zich vooral zorgen over geweld, maar ook het voortduren van de stalking is een risico: de voortdurende onzekerheid en intimidatie kunnen grote en nadelige gevolgen hebben voor uw welbevinden. Het gedrag en de persoonlijkheid van de stalker zeggen iets over het risico dat u loopt. Dit risico bepaalt ook de stappen die u samen met de politie kunt zetten om het stalken te (doen) stoppen.

Inschatting risico’s

De volgende vragen kunnen u inzicht geven over het risico dat u loopt:

Investeert de stalker veel tijd, geld en/of energie?

Een stalker die veel tijd, geld en/of energie investeert zal doorgaans minder snel ophouden met stalken.

Wordt de stalking de laatste tijd erger (vaker/heviger/beangstigender)?

Als de stalking escaleert kan dat reden tot zorg zijn, omdat dit het risico dat u loopt kan verhogen.

Is de stalker een ex-partner?

Ex-partner stalkers gaan van alle stalkers het vaakst over tot geweld. Indien de stalker uw ex-partner is, loopt u daarom meer risico dat de stalker geweld zal gebruiken. Dit geldt zeker indien de stalker al tijdens de relatie geweld gebruikte of u bedreigde met de dood.

Is er nog (verplicht) contact tussen u en uw stalker?

Voortdurend contact tussen u en uw stalker (bijvoorbeeld omdat u samen kinderen heeft en er gezamenlijk een ouderschapsplan opgesteld moet worden) verhoogt het risico dat de stalking zal blijven doorgaan.

Zijn er conflicten over gezamenlijke kinderen of bezittingen?

Strijd over het gezag en/of de zorg voor de kinderen of over materiële (en financiële) kwesties doet het risico op geweld toenemen. Het kan gaan om strijd onderling of in een juridische context.

Heeft de stalker u fysiek benaderd of zich toegang verschaft tot uw woning?

Een stalker die uw fysieke nabijheid opzoekt of die ongevraagd en ongewild uw woning betreedt, vormt een groter risico op geweld.

Heeft de stalker eerder geweld gebruikt?

Mensen zijn gewoontedieren en gedragen zich vaak hetzelfde in vergelijkbare situaties. Dat geldt ook voor geweld. Een stalker die al eerder gewelddadig was, vormt een groter risico op geweld.

Heeft de stalker uw spullen vernield?

Als de stalker opzettelijk uw spullen vernield of beschadigd heeft tijdens de periode van stalking, verhoogt dit het risico op geweld tegen personen.

Heeft de stalker aangegeven ten einde raad te zijn?

Als de stalker tegen u of iemand in zijn omgeving heeft aangegeven dat hij ten einde raad is en geen andere uitweg meer ziet dan geweld te gebruiken, is dat zorgwekkend.

Heeft de stalker expliciet gedreigd met geweld, moord of zelfmoord?

Stalking kan in uitzonderlijke gevallen voorafgaan aan ernstig geweld. Daarom is het van belang het dreigen met moord of ideeën en fantasieën rond geweld serieus te nemen. Een stalker die dreigt met zelfmoord, is behalve een risico voor zichzelf, soms ook een gevaar voor anderen. Dreigen met zelfmoord of dreigen om zichzelf letsel toe te brengen, kan overigens ook worden gedaan om anderen te manipuleren of ergens toe te dwingen.

Heeft de stalker iets met wapens?

Als u informatie heeft dat de stalker een mes of ander (vuur)wapen bezit of daar ervaring mee heeft, verhoogt dit het risico dat u loopt.

Heeft de stalker problemen die veroorzaakt worden door middelengebruik?

Alcohol- of druggebruik kan van invloed zijn op de stalker. Sommige stalkers veroorzaken vooral overlast als ze onder invloed zijn, ze verliezen dan hun zelfbeheersing.

Heeft de stalker recent een ingrijpend verlies ervaren dat veel stress oplevert?

In het geval van de ex-partner stalker gaat het hier niet om het verbreken van de relatie (de aanleiding voor de stalking). Als mensen een verlies ervaren worden ze uit het lood geslagen. Het kan risico verhogend zijn als de stalker bijvoorbeeld zijn baan net is kwijtgeraakt of als een van zijn dierbaren is overleden.

Bent u erg bang?

Uw gevoel van onveiligheid en dreiging is vaak een goede indicator. Neem dat serieus. Als u een relatie met uw stalker heeft gehad kunt u wellicht goed inschatten waartoe hij in staat is.

Wat kan de politie voor mij doen?

Als u de politie meldt (via 0900-8844) dat u wordt lastiggevallen door een stalker, dan wordt uw informatie in de computer vastgelegd. U informeert dus de politie, maar verwacht geen verdere actie. De politie beoordeelt de inhoud van de melding. Vervolgens kan de politie een afspraak met u maken om de problemen te inventariseren en om samen met u een plan te maken om de stalker te laten stoppen.

Aangifte nodig

Hoewel een melding van een strafbaar feit vaak voldoende kan zijn om verder onderzoek in te stellen, is dat voor stalking niet het geval. Om stalking te kunnen vervolgen en onderzoek te doen, is altijd een aangifte nodig. De aangifte is een proces-verbaal waarin de politie beschrijft wat u over de situatie vertelt. Ook verzoekt u daarin de politie om verder onderzoek te doen. Het proces-verbaal is een officieel, door u ondertekend document. Omdat het voor stalking over een specifieke situatie gaat, doet de politie alleen verder onderzoek als u bij de aangifte daar nadrukkelijk om vraagt en u ook na een aantal dagen nog achter uw verzoek om vervolging staat.

Altijd melden

Omdat er niet altijd voldoende bewijs aanwezig is heeft de politie soms (nog) geen mogelijkheden om de stalker aan te houden en strafrechtelijk in te grijpen. U kunt dan met het gevoel achterblijven dat de politie u niet direct helpt en de stalker alleen maar wegstuurt. Toch is het belangrijk dat u de politie blijft bellen. De politie kan dan alle waarnemingen vastleggen in een politieregister. De politie verzamelt informatie om daarmee uiteindelijk (met ‘gestapelde’ feiten) wel degelijk strafrechtelijk op te kunnen treden en de stalker te vervolgen.

Stopgesprek met stalker

De politie kan, als de stalking nog niet lang aan de gang is en nog niet is geëscaleerd, een stopgesprek voeren met de stalker. De ervaring leert dat veel stalkers stoppen na een dergelijk gesprek. Deze mogelijkheid kunt u met de politie bespreken. Meestal is het de wijkagent die een dergelijk gesprek voert met de stalker.

112 bij noodsituaties

In noodsituaties waarbij de stalker u direct bedreigt, uw spullen vernielt of bijvoorbeeld uw woning probeert binnen te komen, belt u direct 112. De politie zal zo snel mogelijk bij u komen om de acute dreiging te stoppen. Als de stalker iets strafbaars doet, neemt de politie hem mee naar het bureau. Dan wordt de pleger dus ‘op heterdaad’ aangehouden.

I.v.m. de lengte van dit artikel, zal het vervolg volgende week in de krant staan.

Melden:

Bij spoed 112

Geen spoed, wel politie 0900-8844

Meld Misdaad Anoniem (MMA) 0800-7000

Via mail nihat.karacan@politie.nl / ann-christien.van.der.geld@politie.nl

Via de site www.politie.nl

Wijkagenten Nihat Karacan en Ann-Christien van der Geld