Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, kruiden die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven.

door Kees van Kemenade

Het Wilhelminakanaal tussen Biest-Houtakker en Haghorst heeft fraaie, begroeide oevers. Tussen het gras trof ik een paar mooie lichtblauwe bloemen. Die van de wilde cichorei en die had ik er eigenlijk niet verwacht. Dit is schrale zandgrond, want de dijken zijn in 1923 opgeworpen met het zand uit het nieuw gegraven kanaal. Als er meer kalk in de grond had gezeten kunnen ze makkelijk meer dan een meter groot worden. Zo zie je ze in Zuid-Limburg. Normaal zijn de bloemen ook blauwer, maar een regenbui had de kleuren, die makkelijk oplossen, verbleekt.

Het is een overblijvende plant met een grote wortel onder de grond. Het gaat om die wortel, want die kun je er uithalen, branden en dan fijnmalen. Je krijgt dan een stof die naar koffie smaakt. Surrogaat noemen we dat, bij mij thuis sprak men van ‘peekoffie’ (van peen, wortel dus). Het werd in de oorlog veel gedronken, omdat echte koffie niet aangevoerd kon worden. In andere tijden konden ook armere mensen zo toch een koffieachtig brouwsel drinken. Na de oorlog deed mijn moeder altijd nog een schepje cichoreipoeder bij de echte koffie, want dat vond zij smakelijker. Maar volgens mij is dat gebruik verdwenen in de jaren zestig toen koffie geen luxeproduct meer was.

Het is een eetbare plant die nog steeds wordt verbouwd, daarom noemen we deze hier de wilde cichorei. Er zitten stoffen in die worden gebruikt in de voedsel- en farmaceutisch industrie. Je kunt de bladeren, licht bitter, gewoon toevoegen aan een salade. Maar je kunt ook een likkepot maken en dat is heel origineel. Pluk de bloemen en weeg die. Dat is één deel. Stamp ze fijn in een vijzel en vroeg daar drie maal zoveel suiker aan toe. Nog wat stampen en in een jampotje doen. Dat zet je in de hete zon en dan ontstaat er een gelei. Daar doop je af en toe een wijsvinger in en die lik je af, als je last hebt van een verstopping, pijn aan maag of darmen, dan wel een gebrek aan eetlust. Je krijgt dan namelijk inuline binnen en dat kan je helpen.