Dit jaar herdenken we Keti-Koti (verbreken van de ketenen). Feitelijk elk jaar in Suriname en op de Caribische eilanden. Dit jaar is het bijzonder, omdat de slavernij in 1873 (150 jaar geleden) werd afgeschaft. In 1873 ging dat niet van de ene op de andere dag. Al 70 jaren daarvoor waren er protestgeluiden te horen tegen de slavernij.

In 1807 verbood de VS de Atlantische handel in Slaven. Vooral de Quakers (Christelijke gemeenschap in Amerika) waren fel tegen de slavenhandel. De zuidelijke staten waren weer fel tegen het verbod van slavenhandel. Te bizar voor woorden; maar het volgende gebeurde. Plantage-eigenaren en hun zonen verwekten bij hun slavinnen, kinderen; die automatisch ook weer slaaf waren. E.e.a. had mede de Amerikaanse burgeroorlog tot gevolg.

Hoe is slavenhandel eigenlijk ontstaan? In de Griekse en Romeinse oudheid waren er ook slaven, maar die maakten vaak onderdeel uit van het gezin en werden goed behandeld; ze waren echter niet vrij. In Afrika was dit anders. Het continent bestond uit grote stamverbanden en kleine koninkrijkjes. Waren bepaalde stammen overwonnen, dan werden die slaaf gemaakt en vaak verkocht aan Arabieren. Portugezen en Engelsen vonden dit rond 1550 een goed idee. Amerika en het Zuid-Amerikaanse continent waren net ontdekt. Suikerriet bleek goed te gedijen, met name in Brazilië. Katoen deed het goed in de zuidelijke staten van de VS. Hiervoor waren veel mensen nodig om het te telen en te oogsten. De Atlantische slavenhandel kwam toen pas goed op gang en de Hollanders deden van harte mee! De verdere geschiedenis is wel bekend.

Nog een paar details: in Europa waren ook slavenmarkten, met name in Cadiz (Spanje) en Lissabon (Portugal). De Spanjaarden en Portugezen worden hieraan liever niet herinnerd. De rijke Spanjaarden en Portugezen hielden ze voor eigen gebruik. Opstanden waren er ook; o.a. op Haïti, daar duurde de opstand vier jaar, met onafhankelijkheid tot gevolg. Op Curaçao was een opstand onder leiding van Tula. Deze opstand duurde niet lang met de dood van Tula en zijn medestanders tot gevolg.

In 1873 werd slavenhandel wereldwijd verboden. Hoe ging het toen verder in de VS? De slaven daar hadden nog een 10-jarige verplichting om te werken voor ‘Basi’, daarna waren ze pas echt vrij. Maar wat heet vrij; van de lonen die uiteindelijk betaald werden kon je nauwelijks of eigenlijk helemaal niet rondkomen. Door de opkomst van de industrialisatie (stoommachines en auto-industrie) trokken veel voormalige slaven naar het noorden van de VS. Studeren was er voor kinderen niet bij. Niet alleen in Zuid-Afrika, maar ook in de VS bestond er tot ver in de jaren ’60 van de vorige eeuw ‘apartheid’.

De veerkracht van de voormalige slaven mag zeker genoemd worden. Vele muziekgenres hebben wij aan de voormalige slaven te danken. In cultureel opzicht staken ze de ‘blanken’ zelfs naar de kroon. In WO I en II waren er aparte regimenten voor gekleurde mensen. Vechten mochten ze; dat wel...!

Spreuk van deze week:

Als ik iemand hoor pleiten voor slavernij, heb ik sterk de neiging het hem persoonlijk te laten ondervinden...!

(Abraham Lincoln; president VS)

Ik moest het effe kwijt....