Honderd jaar geleden legden Jan van den Broek en zijn vrouw Jans de eerste steen voor een nieuwe boerderij aan de Esbeekseweg in Hilvarenbeek. Vandaag de dag bekend als biologische boerderij ‘t Schop, maar nog steeds een familiebedrijf. Op zondag 17 september is er een eeuwfeest op ‘t Schop om deze bijzondere mijlpaal te vieren.

Kleinzoon Jan en achterkleinzoon Bart staan nu, met hun verwanten, aan het roer van dit boerenbedrijf. Alleen de monumentale boerderij herinnert nog aan het verre verleden, want Jan en Bart zijn, zoals dat heet, met de tijd meegegaan. Dertig jaar geleden kozen Jan en zijn vrouw Cecile er bewust voor om van gangbare landbouw over te stappen op de filosofie van het biologisch boeren.

Het was voor hen duidelijk dat doorgaan op dezelfde weg van steeds maar groeien, met gebruikmaking van kunstmest en pesticiden en zonder oog voor dierenwelzijn, heilloos was. De huidige problematiek met de uitstoot van stikstof door de gangbare landbouw bevestigt dat ze een vooruitziende blik hadden. Steeds meer jonge boeren willen het over een andere boeg gooien. Vaak samengevat onder de noemer ‘natuurinclusief’ boeren, wat overigens niet per se biologisch boeren is.

Natuurwandeling

Met het Eeuwfeest wil de familie Van den Broek hun klanten, maar ook andere geïnteresseerden, vertellen over het reilen en zeilen van ‘t Schop. ’s Morgens is er een wandeling in De Gooren, een van de natuurgebieden waar hun koeien grazen. Een gids van Brabants Landschap geeft tekst en uitleg over het landschap en Jan vertelt waarom hun koeien juist daar hun voedsel halen. Het Schop heeft zo’n tachtig vleeskoeien, Schotse Black Angus, die bij uitstek in staat zijn om het ruwe natuurgebied te begrazen.

Zo snijdt het mes aan twee kanten. De koeien dragen bij aan het beheer van het natuurgebied en ze krijgen puur voedsel binnen. Want als gecertificeerd biologisch bedrijf houdt ‘t Schop kunstmest en chemische onkruidbestrijding buiten de deur. Ook heeft het bedrijf geen last van mestoverschot, want mest uit de potstal wordt op eigen grond verwerkt.

Gemengd bedrijf

De (over)grootvader van Jan en Bart had een klein gemengd bedrijf, zoals er in Brabant toen nog duizenden waren. Met onder meer een handjevol koeien, kippen, wat varkens, kleine akkers met diverse soorten gewas. Gif werd er niet of nauwelijks gespoten en ook kunstmest was in die beginjaren een uitzondering. Nu zou men dat natuurinclusief boeren noemen, maar Jan van den Broek gelooft niet dat zijn opa zich daarvan bewust was; zo ging het nou eenmaal in die tijd. Zijn opa had ook maar acht hectare grond, zijn (achter)kleinzoon tien keer zoveel.

Maar ‘t Schop heeft ook de kenmerken van een gemengd bedrijf. Met het alleen houden van vleeskoeien is het onmogelijk om vandaag nog een belegde boterham te verdienen, je moet meer activiteiten ontplooien. Bij ‘t Schop is dat het ontvangen van groepen en de verkoop van bioproducten in de eigen boerderijwinkel. Niet alleen het vlees van de Black Angus, maar ook biologisch geteelde groenten afkomstig van andere boeren.

Gevarieerd programma

Tijdens het Eeuwfeest is er ’s middags een gevarieerd programma met o.a. een ‘tour de boer’, activiteiten voor kinderen, een proeverij van de braai, diverse demo’s en een muzikaal optreden van Hein Augustijn & BraboMundo. Ook zal de vernieuwde biowinkel worden geopend.

Naar verwachting zal een van de leden van Gedeputeerde Staten de aftrap geven voor het programma. ‘t Schop heeft in het natuur- en landbouwbeleid van de provincie een voorbeeldfunctie en inspireert in die hoedanigheid boeren die overwegen om ook het pad op te gaan van duurzame landbouw. Joris Hogenboom, directeur van Brabants Landschap, geeft zijn visie op de bescherming van de natuur en de rol van boeren daarin.

Meer informatie op www.hetschop.nl