Elders in deze Hilverbode wordt uitgebreid ingegaan op de nominatie van de vrijwilligers van de Roos voor de Erfgoedvrijwilligersprijs 2023.

De kracht van vrijwilligers

Monumenten, musea, archieven, historische genootschappen, ze draaien vaak voornamelijk op de kracht van vrijwilligers. Mensen die zich belangeloos met hart en ziel inzetten om ons cultureel erfgoed in leven te houden en te ontsluiten voor het grote publiek. De erfgoedsector kan niet zonder deze toegewijde vrijwilligersteams.

Bij de Roos gaat het om maar liefst 130 mensen die bezoekers ontvangen en rondleiden, het gebouw en de collectie op orde houden, de bieren brouwen, distribueren en in het proeflokaal schenken. Ze doen historisch onderzoek, organiseren activiteiten en verrichten nog vele andere ondersteunende diensten.

Monument industrieel erfgoed

Bierbrouwerijen zijn sedert eeuwen onlosmakelijk verbonden met sociale gemeenschappen. De Roos is als enige in zijn soort overgebleven als een monument van industrieel erfgoed. Nederland kende vele kleinschalige dorpsbrouwerijen, Noord-Brabant had in 1900 nog 207 brouwerijen, waarvan twee in Hilvarenbeek: de Arend (tot 1911) en de Roos (tot 1933).

Elders zijn weliswaar gebouwen en deelcollecties bewaard gebleven, maar nergens in Nederland is de oorspronkelijke inventaris in het oorspronkelijke gebouw op de oorspronkelijke locatie nog aanwezig, zoals bij de Roos het geval is.

In het Openluchtmuseum in Arnhem staat bijvoorbeeld een oude Brabantse dorpsbrouwerij, maar het gebouw (brouwerij de Roskam uit Ulvenhout) heeft een brouwinstallatie die afkomstig is uit Sint Oedenrode (brouwerij de Valk). De installatie past duidelijk niet in het gebouw en belangrijke onderdelen en connecties ontbreken daar.

In het onderzoek ‘Industrieel erfgoed in de biernijverheid in Nederland 1850-1950’ (PIE, 1994) is geconcludeerd dat de Roos een uniek en enig voorbeeld is van een Brabantse dorpsbrouwerij en haar gelijke in Nederland niet kent. Naast de Roos wijst het rapport op een tweede brouwerij, Stoombierbrouwerij de Keizer in Maastricht, als uniek erfgoed en voorbeeld van een stedelijke brouwerij uit een latere periode (deze brouwerij is gestopt in 1970). Zowel bij de Roos als bij de Keizer is het gelukt om dit erfgoed in stand te houden, te restaureren en open te stellen voor publiek.

Rendabele exploitatie

Voor zowel de Roos als de Keizer, zijn, naast de inkomsten van de museumbezoekers, vooral de inkomsten uit verkoop van het bier van belang om een rendabele exploitatie mogelijk te maken. De Roos heeft een moderne microbrouwerij waar bieren worden gemaakt die regelmatig prijzen winnen. Zo is het bockbier onlangs weer goed beoordeeld. In de jaarlijkse wedstrijd van het lekkerste bockbier van Nederland, is het uit een grote hoeveelheid inzendingen gekozen als vierde lekkerste bier bij de zware bockbieren. Leuk om te vermelden is dat de bieren die bij de Keizer in Maastricht worden verkocht, dit zijn L’Empereur en Saison de Maestricht, in de microbrouwerij van de Roos worden gebrouwen. Een heel mooie samenwerking tussen deze twee musea.

De vele bieren die bij de Roos worden gemaakt zijn bekend bij de meeste Bekenaren. Maar er is nieuws. Onlangs heeft de Roos een tweede brouwinstallatie aangeschaft, met een capaciteit van 100 liter. Hiermee worden zogenaamde limited editions gemaakt. Dit zijn éénmalige bieren die zich kenmerken door bijzondere recepturen en ingrediënten. De brouwers kunnen nu experimenteren en buiten de gebaande smaakpaden treden. Deze bieren worden alleen in het proeflokaal verkocht en hier geldt ‘op is op’. Inmiddels zijn in het proeflokaal verkrijgbaar een Belgische Wit (een tussenvorm tussen het Belgische Witbier en Duitse Weizen), een NEIPA (New England IPA) en binnenkort volgt een Porter (een oud Engels biertype). Voor de Winterbiergarten staat een PortoRoos (port infused amber bier) op het programma.

Wil je één van deze bijzondere bieren proeven, kom dan naar de Roos.

Verkoop Roosbieren

De bierverkoop van de Roos is dus een belangrijke pijler onder de exploitatie van het museum en deze maakt het mogelijk dat de Roos kan blijven investeren in de kwaliteit van het museum, de collectie en de aantrekkelijkheid voor bezoekers steeds kan blijven verhogen.

Maar hier ligt een uitdaging: de Roos zoekt één of meerdere mensen die de verkoop van de Roosbieren aan derden (lees horecaondernemers en supermarkten in de regio) willen ondersteunen. Wil je hierin iets betekenen en wil je je graag aansluiten bij de vrijwilligersgroep van de Roos, neem dan contact op met vrijwilligerscoördinator Idie Pijnenburg via e-mail: info@bierbrouwerijderoos.nl.

x

En tenslotte...

Steun de Roos door te stemmen op de Roos voor de Erfgoedvrijwilligersprijs 2023!

https://www.erfgoedvrijwilligersprijs.nl/stemmen/