Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, kruiden die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven.

door Kees van Kemenade

Vraag iemand om een paddenstoel te tekenen, tien tegen een dat het een vliegenzwam wordt. Door zijn opvallende verschijning is het de bekendste van onze paddenstoelen geworden. Of komt het door het kinderliedje dat wij allemaal ooit leerden… ‘Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen, zat kabouter Spillebeen…’. Ik ben vergeten wat Spillebeen daar zat te doen, maar het heeft zeker bijgedragen aan zijn populariteit.

Vliegenzwammen zie je in de herfst overal op de zandgrond. Ik zag dit jaar mijn eerste, eind oktober, in de bossen van Gorp. Het was een kleintje, maar de stippen zaten er nog op. Bij de flinke regenbuien van deze herfst hadden ze makkelijk kunnen verdwijnen. Die stippen zijn de resten van het vlies, het velum, waarin de jonge zwam verpakt was, voor hij boven de grond kwam. Het is een plaatjeszwam en dat kun je het beste zien met een spiegeltje. Breek de hoed er maar niet voor af, dan kunnen andere mensen er ook nog van genieten. Nog een opvallend kenmerk is de ring rondom de steel, daarmee kun je hem niet verwarren met bijvoorbeeld een rode russula.

De naam Vliegenzwam is voorwerp van discussie. Je zou er vliegen mee kunnen doden. De hoed omgekeerd op een schoteltje, er wat suiker op strooien en laat de vliegen dan maar komen. De vliegenzwam bevat namelijk het gif muscarine en daar kunnen ze niet tegen. Alleen… tegen de tijd dat de vliegenzwammen verschijnen, zijn de vliegen al lang uit onze huizen verdwenen. Een andere verklaring is dat muscarine hallucinaties kan oproepen, dat je kunt vliegen bijvoorbeeld. De vliegenzwam was dan ook een vast onderdeel van heksenzalf. Wie onder de Bekenaren nog echt hippiebloed heeft en graag experimenteert – eventueel ten koste van de eigen gezondheid – kan wat mij betreft bet proberen om door de consumptie van een vliegenzwam met het, overigens niet dodelijke, gif een goedkope trip te krijgen. Ik ga het niet doen, maar ben wel benieuwd naar de uitwerking.