De spannendste Tweede Kamerverkiezingen in jaren, zo werden ze aangekondigd. Een argument voor heel veel mensen in de gemeente, ook die dit democratische recht meestal aan zich voorbij laten gaan, om naar een van de acht stembureaus in de gemeente te gaan en het hokje van de partij van hun keuze rood te kleuren. Hier en daar was het zelfs in de rij staan.

door Kees van Kemenade

Bij Hercules, het Diessense stembureau, stonden in de ochtend de kiezers in een flinke rij, tot achterin de gang naar de zaal. Allemaal in het bezit van hun stempas en een bewijs om zich te kunnen te identificeren. Nog nooit waren er zoveel programma’s geweest op radio en televisie, waren alle moderne media benut, om de kiezers te helpen de goede keuze te maken. Nieuwe partijen, veel nieuwe lijsttrekkers, keuzes die in de komende jaren gemaakt dienen te worden, het droeg er allemaal toe bij om op een koude, mistige woensdag naar het stembureau te gaan. In sommige landen een plicht, hier een recht dat gelukkig door veel mensen serieus wordt genomen.

Al die stemmen in de stembus, dan lijkt het te verstoppen. Mariette Seligmann Heilner, die namens de gemeente de stembureaus langs trekt, pakt een houten plankje, dat speciaal daarvoor klaar ligt en stampt het papier in de bus even aan. Geen punt, straks worden de stembiljetten toch gewoon uitgevouwen.

Als je de kiezers vraagt waarom ze komen stemmen, dan zijn de antwoorden bijna gelijkluidend: “Het is belangrijk dat jij je stem laat horen. Anders moet je ook niet mopperen als er een wettelijke besluit wordt genomen. Een democratie kan alleen functioneren als iedereen zich betrokken voelt.” Voor sommige ouderen geldt zelfs nog: “Ik ga altijd stemmen; een beetje een gewoonte, hè.”

Rode potlood

In Biest-Houtakker in ’t Gebint was het ook gezellig druk. “Het is nou kwart voor tien en we hebben al ruim honderd kiezers gehad”, vertellen de leden van het stembureau. “Een mooie opkomst zo vroeg al. Er zijn hier 591 stemgerechtigden, dus ga maar na” Een van de leden van het stembureau is Karin Arts. Waarom zij zich aangemeld heeft als lid van het stembureau? “Ik vind het een groot recht dat wij hier hebben, dat we mogen stemmen. Daar wil ik graag een persoonlijke bijdrage aan leveren: iets betekenen voor de democratie in het land. Voor mij is het de vijfde keer. Bovendien… het is ook gewoon heel gezellig. Iedereen uit de Biest komt voorbij, we maken een praatje en we worden door de gemeente goed verzorgd. Trouwens wat me opviel: er zitten geen kettinkjes meer aan de rode potloden!”

In basisschool De Doelakkers was het iets rustiger. Een grote banier gaf aan dat de ingang aan de Standaard was. Je moest nogal wat pijltjes volgen om in de gymzaal te komen, waar het stemmen plaats vond.

Het hoofdstembureau in het gemeentehuis had een voortdurende aanloop van kiezers. Iedereen met de gedachte: wat zal de uitslag zijn? Vanavond naar de televisie kijken, zó benieuwd! Maar dan, de formatie. Zal het snel gaan, of weer net zo langzaam als na de vorige verkiezingen?

Zo stemde Hilvarenbeek

Er ging een schok door Nederland tijdens de verkiezingsavond op 22 november. Verschuivingen in de aanhang van de partijen had iedereen wel verwacht, maar zóveel! De voorbije weken speelden de verschillende politieke standpunten een hoofdrol, ook hier in Hilvarenbeek en dat had effect. Naar de stembus ging in onze gemeente 85,8% van het aantal stemgerechtigden en dat is een mooi aantal vergeleken met de landelijke cijfers van ruim onder de 80%. Waar gingen die stemmen heen in onze gemeente?

Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen was Hilvarenbeek nog een echte VVD gemeente, maar nu niet meer. De partij liet een gevoelig verlies, maar staat met 20,7 %, toch maar kort achter de grote winnaar. De PVV scoort hier slechts 0,9% méér. Toch een enorme winst voor de partij van Geert Wilders. Groen Links-PvdA komt niet verder dan 12,8 % en moet het NSC (15%) nog voor zich laten. Verenigd Links is dus slechts de vierde partij. Andere linkse partijen, zoals de SP (3,2%), PvdD (1,5%), D66 (7%) en Volt (1,2%) hebben een enorme terugval beleefd. Je kunt dus wel zeggen dat Hilvarenbeek een echte rechtse gemeente is geworden. Al spelen JA21 (0,7%) en Forum (1,5%) nauwelijks een rol, de kiezers zien vooral heil in de PVV.

Een echt agrarische gemeente is Hilvarenbeek al lang niet meer, toch stijgt de BBB hier nog aanzienlijk en gaat van 1,7% naar 6,8% van de kiezers. Het landelijke beeld dus en dat geldt ook voor het CDA, dat veel van zijn aanhang zag weglopen naar de partij van Omtzigt. Eens waren de christendemocraten de grote machtsfactor hier, maar nu is het een partijtje aan de zijlijn geworden. Er rest nog slechts een schamele 4,7%, vergeleken met 2021. Dat is ongeveer een derde, dus mag je het wel een vrije val noemen.

Hilvarenbeek is maar een van de honderden gemeenten waar werd gestemd, maar natuurlijk hebben de Haagse beslissingen ook een grote impact hier. De politiek blijft toch maar enorm spannend.