Nu er veel bladeren op de weg en het fietspad liggen en het weer gaat ‘winteren’, kan het fietsen lastig worden. Hier een aantal tips om veilig te kunnen fietsen.

En een overzicht van de grootste oorzaken van fietsongelukken.

Glibberen en glijden op fietspad/weg

Hierdoor ga je met de fiets hard onderuit!

Vooral in de herfst en winter ligt een valpartij op de loer. Hier lees je de 9 meest gemaakte fouten waardoor je onderuit kan gaan. Plus tips die je behoeden voor een uitglijder:

1 Het zadel staat te hoog

Dat is lastig met op- en afstappen. Maar dat niet alleen: als je tijdens het fietsen plotseling moet remmen of op glad wegdek terechtkomt, is het handig als je met je voeten bij de grond kunt. Zet het zadel daarom wat lager. Je zult zien dat je je zekerder voelt op je fiets, omdat je kunt rekenen op je benen.

2 De fietsbanden zijn te hard

Laat wat lucht uit je banden lopen. Daardoor wordt het bandoppervlak op het wegdek groter en dat zorgt voor meer grip. Fiets je veel, overweeg dan de aanschaf van fietswinterbanden. Bij lagere temperaturen blijft de rubbersamenstelling van winterbanden soepel en behoudt de band een goede grip. Daarnaast hebben winterbanden een speciaal loopvlak dat bij kou en gladheid zorgt voor beter wegcontact. Check ook of het profiel van je banden nog voldoende is.

3 Fietsen in een (te) lichte versnelling

Kies juist voor een zware versnelling! Door zwaar en rustig te trappen blijft het aangedreven wiel stabiel. Dat geldt ook voor je elektrische fiets: zet niet de maximale ondersteuning aan. Als je die wel aanhebt, raak je de controle over je trapkracht kwijt en verlies je feeling met het wegdek.

4 Te langzaam gaan

Als je langzaam fietst, kun je nooit hard vallen. Toch? Denkfout. Hoe langzamer je fietst, hoe minder stabiel je bent. Dat betekent ook weer niet dat je als Tom Dumoulin over het fietspad moet sprinten. Zeker met een (voorwiel aangedreven) elektrische fiets bestaat de kans dat je voorwiel dan gaat slippen en wegtrekken. Pas je snelheid dus aan aan de weersomstandigheden, maar houd wel tempo.

5 Remmen in de bocht

Als het glad of nat is, wees dan voorzichtig met het gebruik van je voorrem, zeker in een bocht. Het gevaar is dat je slipt en uit balans raakt. Of erger nog: je achterwiel komt omhoog en je maakt een koprol over het stuur. Nader je een bocht, minder dan vóór de bocht geleidelijk je snelheid en rem niet in de bocht.

6 Een tandje bijzetten...

...maar dan precies op het verkeerde moment, zoals in een bocht (daar is-ie weer). Bijtrappen in een bocht is funest als het glad is, zeker als je op een elektrische fiets rijdt.

7 Overmoedig op- en afstappen

Knullig maar waar: veel ongelukken gebeuren door ondoordacht op- en afstappen. Zorg dat je helemaal stilstaat voordat je afstapt en vermijd schoenen met een gladde zool, anders ga je alsnog onderuit. Heb je een elektrische fiets, neem dan geen aanloopje met de ondersteuning aan: de fiets gaat ervandoor en jij glibbert er hulpeloos achteraan.

8 De verkeerde uitrusting

Een goede zonnebril en een paar echt warme handschoenen zijn echt geen overbodige luxe. Verkleumde handen maken het lastig om te remmen en bij kou of een straffe wind kunnen vochtige ogen het zicht behoorlijk belemmeren. Ook moet het verkeer jou goed kunnen zien: met reflecterende kleding val je lekker op.

9 Fietsen door het sneeuwspoor van een ander

Op zich een logische gedachte, want je hebt er minder weerstand en het is makkelijker om de weg te volgen. Toch kan juist zo’n spoor van platgereden sneeuw verraderlijk glad zijn. Fiets door de verse sneeuw, die is stroever en vriest minder snel op. Pas op bij de randen van het fietspad en de weg. Daar hopen sneeuw en ijs zich op en dit kan opvriezen. Bovendien zit er vaak een stoeprand onder verborgen.

Extra tip bij winters weer

Vaak zetten gemeentes op hun website welke wegen zijn gestrooid. Of bekijk het via de routeplanner van de Fietsersbond. Klik op de kaart ‘Strooiroutes’ aan.

Wel of geen fietshelm?

Een fietshelm dragen is over de grens gek genoeg gebruikelijker dan in Nederland. Ons advies is er wel een te dragen. Je voorkomt er geen valpartijen mee, maar áls je valt, of erger, is het risico op ernstig hoofdletsel kleiner. Fietshelmen zijn er in allerlei prijsklassen, kleuren en maten, maar wat er echt toe doet, is dat-ie goedgekeurd is en aan de Europese norm voldoet. Want helaas waar, een fietsongeluk kan in een klein hoekje zitten.

Aantal fietsongelukken stijgt

Heel wat Nederlanders zitten dagelijks op de (elektrische) fiets. De almaar groeiende drukte op onze fietspaden vergroot het risico op een fietsongeluk aanzienlijk. Naar schatting belanden jaarlijks 71.400 gewonde fietsers op de spoedeisende hulp. Hoe komt dat – en hoe kunnen we dit veranderen?

Elk jaar lopen steeds meer fietsers bij een ongeluk oppervlakkig tot zwaar letsel op. De stichting VeiligheidNL heeft recent onderzoek gedaan naar fietsongevallen. Hierin wordt onderscheid gemaakt in enkelvoudige en meervoudige ongelukken. Enkelvoudig houdt in dat er niemand anders bij is betrokken. Zo’n ongeval gebeurt vaak door eigen toedoen. Bij meervoudige ongelukken zijn er andere personen – zoals een automobilist of andere fietser – bij betrokken. Aan het onderzoek deden ruim 4200 respondenten mee die als gevolg van een fietsongeluk op de spoedeisende hulp (SEH) terecht waren gekomen.

Oorzaken fietsongelukken

44% wijt het ongeval aan het eigen gedrag. De top 10:

1. Niet goed opletten

2. Stuurfout maken

3. Te hard rijden

4. Plotseling stoppen op het fietspad

5. Achterom kijken

6. Uit balans raken door bagage op/aan het vervoermiddel

7. Voet glijdt van de trapper

8. Blijven haken tijdens het stoppen en afstappen

9. Remfout maken

10. Afgeleid zijn door smartphone

Andere oorzaken van een ongeval met de fiets die genoemd worden: de conditie van de fietspaden. Maar ook losliggend materiaal (zand, grind en bladeren) op de weg en smalle of slecht onderhouden paden (gaten, scheuren en boomwortels) zijn boosdoeners.

26% wijt het ongeval aan het gedrag van een ander

Een andere weggebruiker verleende bijvoorbeeld geen voorrang, lette gewoon niet goed op, stak onverwacht over of sloeg af zonder richting aan te geven.

Resterende 30%

Ook weersomstandigheden zoals neerslag en gladheid worden genoemd, net als de eigen lichamelijke conditie: moeheid of alcoholgebruik. Ten slotte wordt nog een mankement aan de fiets of voeten tussen de spaken (met ongevallen bij kinderen) genoemd.

Top 3 letsels

Het aantal slachtoffers van verkeersongevallen dat in het ziekenhuis moet worden behandeld, blijft stijgen. Vooral in de groep van 55 jaar en ouder op de elektrische fiets. Het aantal letsels door wielrennen en mountainbiken stijgt nog harder in de leeftijdsgroep 25 t/m 54 jaar. Maar de gewone fietser komt nog altijd het vaakst met letsel op de spoedeisende hulp. Dit zijn de drie typen verwondingen die het meest voorkomen:

1. Fractuur aan polsen, schouders, ellebogen, heupen et cetera

2. Oppervlakkig letsel

3. Licht hersenletsel

Wat kunnen we zelf doen?

Van de slachtoffers gaf 72% aan dat het ongeluk voorkomen had kunnen worden, vooral als dat werd veroorzaakt door eigen gedrag.

Wat er in het algemeen anders kan? Je zou bijvoorbeeld met meer aandacht kunnen fietsen en meer rekening kunnen houden met de omgeving. En mocht er toch onverhoopt iets naars gebeuren: met een fietshelm op, verlaag je het risico op hersenletsel.

Wijze van melden

Bij spoed: 112

Geen spoed, wel politie: 0900-8844

Meld Misdaad Anoniem (MMA): 0800-7000

Via de site www.politie.nl

Via e-mail: nihat.karacan@politie.nl / ann-christien.van.der.geld@politie.nl

Wijkagenten Nihat Karacan en Ann-Christien van der Geld