Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, kruiden die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven. Zelfs in de winter doe je dan mooie ontdekkingen.

door Kees van Kemenade

Als ik voor een plant mijn petje afneem, dan is het wel voor de gaspeldoorn. We zitten nu dik in de winter en hij bloeit gewoon. Nog eens heel mooi met goudgele bloemen. Nergens een insect te bespeuren, maar de gaspeldoorn bloeit. Ik ken maar een plekje in Hilvarenbeek waar je hem kunt zien, namelijk aan de oever van de Broekeling onder Esbeek. Ga maar eens kijken daar aan de oever van de vijver in de Hoogeindse Beek, want dat is toch een van de mooiste plekjes in onze gemeente. Zandgrond, maar niet te arm, dat heeft hij nodig om te floreren en dat vindt deze struik hier. Landelijk geldt de gaspeldoorn als zeldzaam.

Als we hem eens goed bekijken, zien we naast de bloemen ook de doorns. Het zijn eigenlijk bladeren die vergroeid zijn tot doorns, lekker stevig maar niet akelig stekend. Een gaspel is een doorn van deze plant die in de Middeleeuwen als gesp of speld werd gebruikt. Je kon er kleding mee aan elkaar spelden. Rijkere mensen gebruikten een metalen fibula, maar de gewone lieden zochten gewoon iets in de natuur.

De plant bevat cytisine, een stof die verwant is aan nicotine. Het wordt gebruikt om medicijnen te maken die helpen tegen de rookverslaving, maar wees gewaarschuwd. Ga je er zelf mee aan de slag, kan dat dodelijk zijn en zo erg is roken nou ook weer niet. Cytisine kan leiden tot ademstilstand als je teveel gebruikt.