Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, kruiden die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven. Ook in de winter is er in de natuur veel te beleven.

door Kees van Kemenade

Er is een beroemde zin in het Latijn: Natura Artis Magistra. Het betekent zoveel als: de natuur is de leermeester van de kunst. Die zin kwam bij me op toen ik tijdens een wandeling door Annanina’s Rust een hele kolonie elfenbankjes op een dode boomstronk zag. Een kunstenaar had ze nooit zo mooi kunnen draperen, en die roodbruine kleur met een mooie witte rand. Prachtig! Ondertussen, terwijl ik dit overdenk, gaan de schimmels in de boom rustig door met het verteren van het hout. Dat is nou eenmaal hun natuurlijke taak: alles moet ooit verteerd worden en uiteenvallen in stoffen waar nieuwe planten weer van kunnen eten. De elfenbankjes die naar buiten komen, dienen voor de voortplanting. Minuscule poriën in het oppervlak zijn eigenlijk sporenbuisjes, die de sporen verspreiden naar elders, naar weer een dode loofboom.

Je kunt een elfenbankje niet eten, maar het viel me op dat in de alternatieve geneeskunde en voedingsleer deze schimmel zeer wordt gewaardeerd. Je kunt bijvoorbeeld gedroogde en tot poeder vermalen elfenbankjes kopen. Dit vanwege het grote aantal nuttige bestanddelen. Ook de reguliere farmaceutica maakt gebruik van deze plant, maar dat is niet gek. Veel medicijnen vinden hun oorsprong in de plantenwereld.

Nog even iets over de naam. In bijna alle talen heet een elfenbankje zo, genoemd naar een soort wezens waaraan al vele eeuwen geloof wordt gehecht. Vooral in het begin van de Romantiek (vroege 19e eeuw) werden elfen populair. Wie van literatuur houdt moet eens het Engelse gedicht zoeken van Keats ‘La Belle Dame sans Merci’ (De mooie dame zonder mededogen), of een schilderij bekijken dat er op is geïnspireerd. Een vrouwelijk elf verleidt een dolende ridder en dat voert tot zijn ondergang. In de huidige fantasy literatuur en in de film spelen elfen nog steeds een rol, denk maar aan The Lord of the Rings. Grote mooie mensachtige wezens zijn het daar met een oneindige levensverwachting. Nee, dan komen ze niet overeen met de omvang van deze kleine elfenbankjes op een dode boomstam.