“Dit is een halfverharde weg, géén zandweg”, wijst Mark Benders van Brabants Landschap, een zandweg, belangrijk voor de biodiversiteit, blijft rul doordat er traktoren over rijden (er komt er net één langs). En crossmotoren, bedenken we, als een groepje oudere mannen op bemodderde machines nieuwsgierig terugkomt: wat doet deze onverwachte groep, broedend op smartphones en turend in de verte, op een schijnbaar willekeurige plek in het landschap?

door Anjo Roorda

x

Die ochtend legt Mark in het gemeentehuis van Goirle de vrijwilligers uit dat Brabants Landschap van een aantal gebieden vastlegt hoe het landschap er voor staat, om na vijf jaar te kijken: is het beter geworden? Die verbetering, daarom gaat het deze vrijwilligers van het B-team: Basiskwaliteit Natuur terugbrengen, algemene soorten weer algemeen maken, waaronder bomen, planten, mossen, vogels en insecten, vaak in verval. Versterking moet nu juist gebeuren in landelijke gebieden: naast natuurgebieden zijn die hard nodig voor het zo dringende herstel van biodiversiteit. Dat begint met: weten welke kansen het landschap biedt. Wordt het landschap er weer geschikt voor, dan volgen soorten vanzelf, zegt Basiskwaliteit Natuur.

Basiskwaliteit Natuur app

Stonden we vorig jaar in de succesvolle pilot van Vogelbescherming aan de rand van een veld met pen en papier, nu leggen we onze waarnemingen digitaal vast in een heuse app. De pilot heeft de vraag beantwoord: kunnen vrijwilligers dit? Hier zijn ze!

Een Veldgids laat zien wat in de app wordt genoteerd als aanwezig: puntelementen, zoals vrijstaande bomen en struikengroepen, maar ook poelen; lijnelementen, zoals knip- en scheerheggen en houtwallen, en vlakelementen, zoals bosjes, boomgaarden en erfbeplanting. Wat indertijd een pilot was, is nu een reuzenstap vooruit in een streven, Basiskwaliteit Natuur te bevorderen in een concreet landschap. Projecten worden ingericht in Goirle, Hilvarenbeek en Oisterwijk, allemaal beginnend met het ‘meten’ van het landschap.

Eiken, matige staat

Staan we eenmaal in het veld, dan is het een kwestie van aanklikken in de app. Weten we niet zeker wat we zien, dan helpt het onderlinge gesprek, dit doe je samen. Van bomen en struiken leggen we ook de toestand vast. Deze eiken aan beide zijden van de weg: hoe staan ze erbij? Wel goed, probeert iemand, maar de kruinen, daar kijk je doorheen en nieuw blad laag aan de stam is geen goed teken. Sommige zijn pijnlijk gesnoeid. Matig, oordeelt Mark, begrijpelijk dus als ze over vijf jaar vervangen blijken door nieuwe aanplant, zo gaat het langs bomenlanen al 400 jaar.

Vrijwilligerswerk, van onderop

Veel partijen voor concrete projecten Basiskwaliteit Natuur bij elkaar brengen is al begonnen: niet alleen vrijwilligersorganisaties (de B-teams, IVN Oisterwijk, VNMH), ook Brabants Landschap, Waterschap De Dommel, gemeenten en de agrarische natuurvereniging, aan te vullen met boeren als de voornaamste grondeigenaren.

Best bijzonder, dit doelgerichte maar complexe vrijwilligerswerk van onderop. Landelijke organisaties zijn betrokken en zelfs het ministerie toont belangstelling. Mooi werk, zeggen de enthousiaste vrijwilligers, de kop is eraf.

Meedoen? Mail aroorda@live.nl.