Jan Leermakers, jongste zoon van veearts Piet Leermakers uit Biest-Houtakker, over zijn vader Piet Leermakers: “Mijn vader Piet was veearts en verzetsstrijder. Een maand voor het einde van de oorlog werd hij verraden. Hij stond goed bekend, had een groot netwerk, bevond zich in het middelpunt van de verzetslijn en hielp mensen in nood. Met overvallen of wapens was hij niet bezig. Hij hielp de mensen en daar heeft hij de langste tijd van de oorlog mee overleefd, niemand wilde hem verraden.”

door Mai van Limpt

“Toen via Radio Oranje het bericht kwam dat het einde van de oorlog nabij was, volgde Dolle Dinsdag: vlaggen hingen uit en NSB-ers en Duitsers sloegen op de vlucht. Twee dagen later bleek dat de geallieerden nog niet zover waren en namen de Duitsers wraak. Toen is het fout gegaan met mijn vader.

Ons huis werd omsingeld door Duitse militairen. Er werd voor op de deur geklopt. Vader dacht dat het een boer was die hem nodig had voor het vee. Hij keek door het raampje, zag de overvalwagen staan en zei: ‘Daar hebben we het gedonder’. Hij riep nog snel een onderduiker (Jan van Dongen), ‘Jan kom, we moeten vluchten’ en ze sprongen achter door het raam het huis uit. Verbergen in de schuilkelder onder het kippenhok lukte niet meer. Vader en Jan werden met kogels doorzeefd. Een paar dagen later staken de Duitsers ons huis in brand.

Mijn moeder stierf acht jaar na de moord op haar man. Alle kinderen hebben geleden onder het gemis van hun ouders. De diepe sporen die de oorlog nagelaten heeft zijn onbeschrijfelijk en hebben geleid tot ontwrichte levens. Voor mij persoonlijk duurt de oorlog nog steeds voort.“

Het verhaal van Jan Leermakers is door KHC van 1839 voor het bevrijdingsconcert op film gezet; Bij het concert op 4 en 5 oktober in Elckerlyc wordt het gefilmde verhaal van Jan Leermakers getoond.

****IN KADER****

Wie verraadde Piet Leermakers?

door Ton de Jong

In mijn boek over Nazi-vriend Gérard Kuijpers uit 2018 staat een klein hoofdstukje over de moord op Piet Leermakers. Acht jonge kinderen hadden geen vader meer, zijn vrouw kwam de klap nooit te boven. De kinderen bleven met veel vragen zitten. Wie waren de daders? Wie was de verrader? Waarom heeft er nooit vervolging plaatsgevonden? Antwoorden kwamen er niet, ook niet in mijn boek. Ik gaf mijzelf de opdracht hier iets aan te doen en bekeek in Den Haag de vuistdikke dossiers van de Grüne Polizisten die gelegerd waren in de Willem II-kazerne in Tilburg. Zij voerden de moord uit. Het onderzoek leidde tot een lang wetenschappelijk artikel over de Grünen. Maar er kwamen ook meer feiten naar boven over de moord op Leermakers. Een samenvatting:

Justitie en politie hebben na de oorlog de moord goed onderzocht maar stuitten op zwijgende of overleden Duitsers/NSB’ers.

Schoenfabrikant Kuijpers was bevriend met nagenoeg alle hoge Duitse officieren in Noord-Brabant. Het is onwaarschijnlijk dat hij Leermakers heeft verraden maar dat hij een rol heeft gespeeld staat als een paal boven water. Er is immers de verklaring van de Tilburgse NSB’er Markus die Kuijpers bij de commandant van de Grüne Polizei over de moordpartij in Biest-Houtakker hoorde praten. ‘Dat zaakje hebben we toch maar goed afgewerkt’, moet Kuijpers gezegd hebben. Kuijpers heeft waarschijnlijk de Grünen de weg gewezen. Meerdere getuigen verklaarden dat een man met de gestalte van Kuijpers terugliep naar Hilvarenbeek.

In meerdere dossiers staat dat Jans van Gestel, de weduwe van Piet Leermakers verklaarde dat ene Otto Hendriks een paar dagen van tevoren bij hen in huis ruzie had gekregen. ‘Hij wilde bij de illegaliteit aansluiten doch mijn man voelde er niets voor’. Otto Hendriks was de schuilnaam van Karl Schwanz van de Sicherheitsdienst die goed Nederlands sprak en zich nestelde in netwerken van verzetsstrijders. Hij heeft waarschijnlijk de moord in gang gezet, want arresteren was niet de bedoeling. Schwanz is voor andere misdrijven ter dood gebracht.

Betere antwoorden zullen nooit gevonden worden.

****EINDE KADER****