De mooie historische foto’s bij het bevrijdingsconcert van Koninklijke Harmonie Concordia van 1839 komen voor het grootste deel uit een digitaal bestand van Emmanuel Naaijkens: “Ik heb altijd belangstelling gehad voor geschiedenis en, in het verlengde daarvan, voor verzamelen”. Hij ontwikkelde een feilloze antenne voor bijzondere (lokale) oorlogsfoto’s en hij vraagt de juiste mensen er ook gerust naar. Zijn bestand over de oorlog bestaat uit ongeveer 100 foto’s waarvan er op 4 en 5 oktober een groot aantal vertoond zullen worden bij het Bevrijdingsconcert ‘Brug naar de Vrijheid’ van KHC van 1839.

door Mai van Limpt

Een drietal factoren speelden een rol bij Emmanuel’s grote interesse in alles wat met oorlog te maken heeft; zijn ouders, ooms en tantes zaten er destijds middenin en in de familie werden de spannende verhalen en belevenissen over de oorlog doorverteld.

Dat maakte grote indruk op de jonge Emmanuel, een gretig lezer, met name boeken over de oorlog. Wat ook meespeelde was dat zijn vader destijds jeugdverhalen schreef, vaak over de oorlog, die Emmanuel allemaal las.

Oorlog

Behalve in een digitaal fotobestand over de oorlogstijd resulteerde zijn belangstelling voor de oorlog o.a. in de zeer uitgebreide website oorlogenvrijheidhilvarenbeek.nl, met veel foto’s en beschrijvingen van gebeurtenissen tijdens die donkere periode en met video-opnamen van mensen die getuigen over de oorlog uit het verleden, en - helaas - de oorlogen van nu.

Ook staan er op deze website verwijzingen naar andere bronnen, die een stukje van die enorme puzzel vormen over de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945.

In 2019 maakte hij samen met Staf van der Heijden en zijn zus Odilia het theaterverhaal ‘Ik zou het zo weer doen’, over hun vader Eugène van der Heijden en diens familie. Eugène van der Heijden speelde in de oorlog in Hilvarenbeek een grote rol in het verzet.

►In het kader van 80 Jaar Vrijheid Hilvarenbeek is er vanaf begin november tot eind december een fototentoonstelling over Oorlog en Vrijheid in Elckerlyc.

Na de oorlog

Na de oorlog was er een dubbele houding: mensen vertelden elkaar wel de verhalen door, maar spraken niet over de donkere kant. ‘Het is voorbij, door!’ Tijdens de wederopbouw waren de mensen met hele andere dingen bezig. Vanaf 1970 groeide de belangstelling voor herdenken en vieren en in dat jaar was ook de eerste herdenking in Hilvarenbeek. Er werden ideeën opgehaald in het gemeenschapshuis, maar… niks voor de jeugd. Emmanuel was de enige aanwezige jongere. Met leeftijdgenoten mocht hij een programma voor de jeugd maken. ‘Het moet maar eens afgelopen zijn met dat gezeur over de oorlog’ speelde toen onder de jongeren. Er waren volgens hen belangrijker zaken, bijvoorbeeld de grote woningnood, en de maatschappij was volop in beweging.

Vrijheid

Vrijheid is voor Emmanuel een thema wat in het verlengde van zijn werk als journalist ligt. “Maak gebruik van de vrijheid die je hebt. Dat bewustzijn zat er bij mij altijd al in.” Binnen de beroepsgroep Journalisten van Amnesty International voerde hij actie voor journalisten die gevangen zaten omdat ze gebruik maakten van hun recht op vrijheid van meningsuiting. Afgelopen jaren was Emmanuel lid van Amnesty Hilvarenbeek.

►Foto’s uit het digitaal bestand van Emmanuel Naaijkens, te zien bij het Bevrijdingsconcert op 4 en 5 oktober.

Emmanuel over zijn vader Jan Naaijkens

“In de Tweede Wereldoorlog was mijn vader betrokken bij de verzetsgroep Smit\-Van der Heijden die mensen hielp te vluchten naar België en Frankrijk, onder wie tweede luitenant Tom Applewhite, een Amerikaans piloot. Ook vervalste hij persoonsbewijzen. Belgische, die waren makkelijker na te maken. In november 1943 werd de verzetsgroep opgerold, waarna mijn vader onderdook in Amsterdam onder de naam Johannes Jacobus Brekelmans. Hij woonde onder meer bij de Amsterdamse kunstschilder Jan Tebben. Toen ik op een dag het Vrijheidsmuseum in Groesbeek bezocht, zag ik daar een linosnede van mijn vader uit de oorlog. Hij had daar niet eerder over verteld.”