Verleden week stond er in de Hilverbode een opvallend bericht; er is een kapvergunning afgegeven voor de Wilhelminalinde op de Vrijthof. De omgeving rondom de boom was al met linten afgezet om het gevaar voor de Bekenaren te weren. Nu zal er dus binnenkort de zaag in worden gezet en verdwijnt een stukje dorpsgeschiedenis en een herinnering aan een ooit zo geliefde vorstin. Al houden we natuurlijk wel het Wilhelminakanaal, allebei uit 1923.

door Kees van Kemenade

Denk de lindebomen weg en de Vrijthof wordt opeens een stuk kaler. Ze omzomen de grasmat en geven schaduw in de hete zomers. Wanneer de lindebloesems bloeien dan geurt het plein op een wonderbaarlijke wijze. Ze worden keurig onderhouden en krijgen hun voedsel rechtstreeks bij de wortels geïnjecteerd. Een van die, wat grotere, lindebomen staat precies midden op de grasmat. Het is niet zomaar een boom, maar geplant in 1923 bij het zilveren regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. Jammer genoeg ontbreekt een naamschildje. Zo’n rond hekje dat je ook wel ziet, zou nog mooier zijn. Het planten van die jonge loot ging gepaard met een groot dorpsfeest met veel muziek door de beide muziekgezelschappen Concordia en St. Leonardus en mooie toespraken door de notabelen. In de jaren zestig zetten zich revolutionair voelende jongeren de zaag in de stam. De inmiddels genezen wond, aangebracht door de warhoofden, kun je nog zien.

Dynastiek perikelen

Maar waarom kreeg Wilhelmina een boom op de meest prominente plek in het dorp? Zo populair waren de Oranjes nu ook weer niet. Koning Willem III, overtuigd protestant, had zich zelfs uitgesproken vijandig opgesteld toen de katholieken een gelijkwaardige positie in het land eisten. Wilhelmina was zijn dochter, geboren in 1880 uit het tweede huwelijk van de vorst met Emma van Waldeck en Pyrmont. Toen kroonprins Alexander stierf en in 1890 haar vader, werd zij met tien jaar de beoogde nieuwe koningin. Emma als koningin-moeder trad op als regentes totdat de jonge vorstin achttien jaar werd en 1923 ingehuldigd kon worden. Er werd een huwelijkskandidaat gezocht onder de hoge Duitse adel en dat werd Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, zelfs nog familie, die de titel kreeg Prins der Nederlanden. De echtgenoot van Wilhelmina, prins Hendrik, kreeg een straatnaam van de Heidemij, maar dat kwam omdat hij de beschermheer van de landinrichtingsorganisatie was. Ook toen was er het probleem: wat moet je de gemaal van de koningin laten doen. Hendrik was geïnteresseerd in de bosbouw en de jacht en kwam bij herhaling kijken naar de uitvoering van de ontginningen op De Utrecht. In 1916 was er een Duitse bemanning bezig met een enorme locomobiel om de heide te ploegen. De Heidemij gaf daarop de naam van de fraaie weg door de nieuw aangeplante bossen en de akkers de naam van de Prins Hendriklaan.

Populaire vorstin

Koningin Wilhelmina was populair om een heel andere reden, een die veel meer politiek was. In de jaren aan het einde van de Eerste Wereldoorlog hing overal de dreiging van revolutie in de lucht. Socialisten en communisten eisten een volledige omkering van de sociale orde. Ook in ons land waren er revolutionairen die de macht wilden grijpen. Voor een conservatieve bevolking als in Hilvarenbeek werd dat gezien als een grote dreiging, ook vanwege het antireligieuze karakter van het marxisme. In de ogen van velen was het de vorstin die in 1917 toen de revolutie, leek het, ook in ons land elk moment kon uitbreken, door resoluut optreden dat had voorkomen. Dat maakte van een protestantse vorstin een volksheld. Een eerbetoon was dan wel op zijn plaats en wat kun je dan beter doen dan een echte koninginnenlinde te planten op de Vrijthof bij gelegenheid van het jubileumfeest in 1923, toen Wilhelmina vijfentwintig jaar op de troon zat. Haar populariteit werd nog verder versterkt door haar houding tijdens en na de oorlogsjaren, maar dat is een ander verhaal.