Het jaar loopt langzaam ten einde; de winter staat voor de deur. Nog eenmaal kun je genieten van de natuur, niet alleen in het buitengebied maar ook langs de straten van Hilvarenbeek. De zon heeft nog een beetje kracht en als je dan eind oktober nog wat mooie dagen hebt, dan is het een genot om te genieten van de herfstkleuren en andere verschijnselen van het seizoen.
door Kees van Kemenade
De bomen verliezen hun groene kleuren en worden langzaam bruin, maar de Amerikaanse eiken, de esdoorns vlammen helemaal op met tinten geel en rood. Een wingerd die opklimt tegen een muur wordt zelfs vuurrood. Op de grond wordt het tapijt aan vallende bladeren steeds dikker. Niet alle bomen hebben haast om hun bladerdek te verliezen, de Europese eik houdt het nog wel tot begin december uit. Maar dan vallen ook de eikenbladeren. De najaar regens zullen er straks voor zorgen, dat die bladeren weer uiteenvallen in de voedingsstoffen die ervoor zorgen dat we volgend jaar weer nieuw groen zullen zien ontluiken. Een mooi verschijnsel, al heeft het ook wel iets weemoedigs in zich.
Ik moet dan altijd denken aan het beroemde gedicht over de herfst van Guido Gezelle, waarvan hier de eerste regels:
Hoe zere vallen ze af,
de zieke zomerblâren;
hoe zinken ze, altemaal,
die eer zo groene waren,
te grondewaard!
Belofte van de natuur
De takken die hun bladeren verliezen, tonen nu al weer de knoppen waaruit in het komende voorjaar nieuwe zullen ontspruiten. Je zou het bijna een belofte van de natuur kunnen noemen. Niets sterft echt, alles komt terug. Maar nu in de herfst zijn er nog de bloemetjes die tot in de winter zullen blijven bloeien, de vergeet-me-nietjes bijvoorbeeld in de grasperken zorgen voor een wit accent.
Wat de meeste mensen wel doen is om in het bos naar paddenstoelen te zoeken. Er zijn duizenden soorten, maar enkele herkent iedereen: de algemeen voorkomende aardappelbovist, het eekhoorntjesbrood en natuurlijk de vliegenzwam. Het grootste deel van de paddenstoel groeit onder de grond, wat je ziet is de manier om zich voort te planten. Een paddenstoel komt boven de grond om de sporen te verspreiden. Daar is hij nu mee bezig, maar als de vorst inzet, dan zijn ze snel verdwenen. Onder de grond leven ze rustig verder.
Niet alles in het bos verliest zijn groene kleur. De naaldbomen blijven hun groene naalden behouden. Alleen de prachtige lariks laat ze eerst geel worden voordat hij ze laat vallen. Ook de rododendrons en de klimop blijven kleur geven. Nu de zon laag staat en de zonnestralen onder een andere hoek binnenvallen tussen de bomen, geeft dat een prachtig effect.
Als straks alle blad verdwenen is, dan zien we ook mooi hoe de takken groeien. Elke boomsoort op eigen wijze. Je ziet aan het einde van de herfst ook meer. Een eekhoorntje dat balanceert op de takken; een specht hamerend in de schors op zoek naar een wormpje. Voor hen, en ook voor de mens, is er de belofte van de natuur: volgend jaar komt alles terug. Het is ook een beetje een uitnodiging: wees er zuinig op, laat het niet teloor gaan!