De film ‘2025’ opent met het shot van een nogal bleke, vadsige man, die genoegzaam over de rand van zijn hooggelegen, hemelsblauwe infinity pool uitkijkt op het gepeupel en het gedoe beneden hem. Zijn kille blik lijkt een mengeling van die van een geroutineerd schaker en die van een meedogenloze komodovaraan, die zijn prooi het liefst in zijn geheel verzwelgt. Uit de speakers bij zijn zwembad klinkt ‘Playing God’ van Polyphia.

Verontrusting is op zijn plaats nu iemand als Elon Musk steeds meer macht koopt via extreem rechts in de VS, in het Verenigd Koninkrijk en in Duitsland. Ik hoorde iemand zeggen, dat het op zijn minst raar is, dat als er één aap veel meer bananen verzamelt dan hij op kan, terwijl zijn soortgenoten honger lijden: wat is er dan toch in vredesnaam mis met die ene aap? Maar als iemand als Elon Musk vergelijkbaar gedrag toont, wordt hij bewonderd en belandt hij op de covers van de magazines.

Verwerpelijk gedrag als voorbeeld en als je er wat van vindt, dan zul je wel jaloers zijn op zijn rijkdom, zo hoor je weleens. Jaloers op een wereldvreemd, narcistisch, megalomaan, anti-sociaal, despotisch en fascistisch type.

Ik heb ook weleens horen zeggen dat niet de sléchte mensen het probleem zijn, maar juist de goede mensen die de slechten niet corrigeren.

Ons landje lijkt van een sociaal en ruimdenkend paradijs in rap tempo te veranderen in een kleinzielige, bekrompen en vileine poel des verderfs. Met een overheid die nu ook niet bepaald het Lichtend Pad toont, is een flink deel van ons volkje verworden tot een verwend zooitje asocialen dat het Recht van de Grote Mond tot religie heeft verheven. Elkaar de maat nemen en zelf niets substantieels toevoegen. Hufterig gedrag op de weg, in de supermarkt en op Facebook. Totaal empathieloos de andersdenkenden onderuit schoffelen. Het is dat ik nog zoveel goede mensen ken, mensen die zich voor hun medemensen of de natuur inzetten, anders zou ik nog gaan denken dat de hufterigheid en de afzeikcultuur in Nederland de Grootste Gemene Deler zijn geworden. De koning die in zijn kersttoespraak óók minderheden en vertegenwoordigers van andere culturen een hart onder de riem wil steken, die krijgt van schaduwpremier Wilders op Musks verrotte X de botte repliek:

“Het is onze cultuur!”

Graag zou ik van Geert Wilders eens een duidelijk handvest zien, waarin ‘onze cultuur’ meer substantieel wordt gedefinieerd dan ‘het recht op Zwarte Piet, een kopvoddentaks en onbeperkt vuurwerk’.

Na weer een Oud- op Nieuwnacht vol vuurwerk ellende met zwaargewonden, schade aan kunstwerken en dieren en hulpverleners met PTSS denk ik automatisch weer aan Lucebert: “Alles van waarde is weerloos…”

En zo is het natuurlijk. Je kan jaren spenderen aan het kweken van een prachtige bloem, die met de stamp van een laars in een halve seconde wordt vermorzeld. Ik kreeg toch weer een beetje hoop, toen ik vorige week een extra aflevering van ‘Dwars door de Lage Landen’ bekeek. Je kent het vast wel: de Vlaamse presentator Arnout Hauben trekt met cameraman Philippe en geluidsman Ruben wekenlang door onze steden, dorpen, akkers en dijklandschappen. Het ging hier eigenlijk om een aflevering met ‘restmateriaal’ dat bij eerdere uitzendingen was afgevallen, maar het was allemaal nog steeds buitencategorie ontroerend mooi.

Arnauts geheim zit hem volgens mij vooral in zijn benadering van de mensen die hij onderweg tegenkomt. Hij stelt vragen zonder oordeel, hij maakt een grapje of een complimentje hier en daar, heeft oog voor de ‘kleine dingen’ en hij heeft het talent om zich te blijven verwonderen. Je krijgt ineens een heel andere kijk op ons land. Op een mooi Nederland, waar mensen naar elkaar omkijken, groots in het kleine, met weidse vergezichten en intieme inkijkjes. Waar de liefde voor het leven voor het oprapen lijkt te liggen. Een land waar je graag zou willen zijn. Waar de zon ook al scheen vóór Wilders kwam. En dat moet een Belg ons komen laten zien? Amai landgenoten…

Onze prachtige weerloosheid vergt kracht.