Ga eens op zoek naar de vele verschillende planten in onze gemeente, die er van nature voorkomen. Je hoeft alleen maar te kijken in de bermen langs de wegen, in de bossen, aan de akkerranden en zelfs tussen de straat- en stoepstenen. Elke plant is interessant; onkruid is maar een verzonnen woord. Als jij je er een beetje in verdiept, dan gaan die Beekse planten nóg meer leven. En zeker in de winter is er nog genoeg te zien; vooral zaken die je niet opvallen als alles in het blad zit.
door Kees van Kemenade
Zou je zelf eens inkt willen maken, dan heb je galnoten nodig, zeker die groeien op eikenbomen. Nou heb ik er het afgelopen jaar maar bar weinig gezien en dat betekent dat de galwesp zeldzaam aan het worden is. Zo’n insect, niet veel groter dan een vliegje, legt een eitje op een blad of een twijgje en de boom reageert erop. Het kapselt de indringer in en vormt een gal om het eitje en creëert daarmee een voedselbron voor het larfje, als dat uit het eitje komt. Aan het einde van de zomer boort het, inmiddels na een metamorfose tot galwesp uitgegroeide, insect zich naar buiten en vliegt weg. Op zoek naar een maatje om te paren. Als hij het verblijf in de galnoot heeft overleeft, want sommige vogels pikken ze open om de larf op te eten. Of een sluipwesp landt op de gal en die steekt zijn legboor erin en legt een eitje in de larf. Dat gaat die niet overleven; hij wordt van binnenuit opgegeten.
Langs het Wilhelminakanaal, ter hoogte van de Beekse Bergen tref ik op een struik van de spork, ook wel vuilboompje genoemd, een hele groep verdroogde gallen aan. Naar de vorm noemen wij deze knikkergallen. Als er een gaatje in zit, weet ik dat de sluipwesp er al een poos geleden uit is gekomen.
Terug naar het maken van inkt een methode uit de tijd dat er geen chemische industrie bestond en mensen alles moesten maken van dingen uit hun omgeving. Verzamel de eikengallen als er zo’n gaatje in zit. In de zomer zijn ze groen, maar eenmaal gedroogd worden ze bruin. Doe ze in een pot met water en een roestige spijker. Er komt dan een proces op gang waarbij het looizuur in de gallen zich verbindt met het ijzeroxide en dat levert na een paar weken inkt op. Nu nog een (ganzen)veer zoeken en die aanpunten. Zo kun je schrijven als een monnik of een klerk van eeuwen geleden.