Het landschap rondom ons heeft een geschiedenis. Voortdurend veranderde het en alle bewoners vanaf de Vroege Steentijd hebben er sporen nagelaten. Dit is het werkgebied van archeoloog Jan Roymans die de bewoners en hun activiteiten bestudeert. Met een grote kennis van zaken neemt hij ons op 4 april tijdens de Schotelavond in Schuttershof mee op een verkenning van de omgeving waarin wij allemaal leven. De aanvang van de avond is om 20.00 uur, de toegang is gratis.
door Kees van Kemenade
“Iedere generatie, sinds het begin van de bewoning hier in de prehistorie heeft zijn stempel gedrukt op ons landschap. Soms zitten de sporen diep in de bodem, maar heel vaak ook zijn ze te zien.” Jan Roymans probeert al die verschijnselen op te sporen en ze duidelijk te maken aan het publiek.
Van oorsprong is de man uit Bladel archeoloog en kan hij bogen op een voortreffelijke staat van dienst met werkzaamheden door heel Zuid-Nederland, maar hij ontwikkelde zich ook tot een grote kenner van het landschap. Een verteller waar het aangenaam is om naar te luisteren. “Dat geldt voor alle plekken in Nederland en natuurlijk ook voor Hilvarenbeek. Er liggen hier paden en zandwegen die terug te voeren zijn tot het begin van de jaartelling. Grafheuvels getuigen van de begrafenisrituelen van de bewoners hier van nog langer geleden. Iedereen in Esbeek kent wel de Slikkenberg, een enorme wal tegen de zandverstuivingen die een gehele oogst konden vernietigen. Wat een samenwerking van de mensen hier toen is dat geweest om die beschermde constructie aan te leggen.”
Continuïteit bewoning
Tweeduizend jaar geleden leefden hier mensen die geromaniseerd waren, dat wil zeggen dat zij de cultuur van de Romeinen al hadden overgenomen. Jan Roymans was ooit als archeoloog verbonden aan de opgraving van een villa (een paleisachtige hoeve) in Hoogeloon en een tumulus (een praalgraf) daar in de buurt. “Ik vind het belangrijk dat de mensen daar weet van hebben. Daarom pleit ik er ook voor dat het herinneringsmonumenten komen bij zulke plekken. Het visualiseren wat er hier ooit was. Wat mij betreft gaat dat niet alleen over het verre verleden, maar ook over het meer recente. De Tweede Wereldoorlog heeft ook de sporen nagelaten. Denk maar aan de Landschotse Heide en de plek waar Duitse vliegtuigen oefenden met luchtaanvallen op schepen van zand. Tijdens de avond gaan wij het over al de zaken hebben die het landschap van nu hebben gevormd, de ontginningen en de aanplant van bossen om maar een paar voorbeelden te nomen.”
Na afloop van de lezing zal een wandeling door het dorp en buitengebied nooit meer hetzelfde zijn. Overal zie je dan zaken die herinneren aan de mensen die hier woonden, langer of slechts kort geleden.